Ήταν μία από τις μεγαλύτερες και ελπιδοφόρες ελληνικές επιχειρήσεις. Είχε 3 εργοστάσια σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Λάρισα, με το κεντρικό κτίριο να βρίσκεται στη Λεωφόρο Αθηνών, στο Περιστέρι. Ο λόγος για τη θρυλική ΒΙΑΜΑΞ, ένα παράδειγμα του πώς η ελληνική πραγματικότητα στον τομές της βιομηχανίας δεν «σηκώνει» μεγαλεπήβολα σχέδια, δεν μπορεί να τα υποστηρίξει, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να «επαναπαύεται» μονόπλευρα στη βαριά βιομηχανία μας, τον τουρισμό (που και αυτός λόγω κορωνοϊού αποδείχθηκε όχι και τόσο σίγουρη επένδυση).
Το κτίριο της Βιαμάξ στέκεται αγέρωχο ακόμη, παρότι ερημωμένο εδώ και πολλά χρόνια επί της λεωφόρου Αθηνών. Όποιος περνά από το σημείο – και δεν γνωρίζει την ιστορία- εντυπωσιάζεται από το μέγεθός του και αναρωτιέται για την εικόνα ερήμωσής του.
Διαβάζουμε πιο συγκεκριμένα στη διαδικτυακή σελίδα της εταιρείας: Το συγκρότημα αποτελείται από τρία κτίρια βιομηχανικού τύπου και δύο κτίρια γραφείων με πρόσοψη επί της Λεωφ. Αθηνών 40 στο Περιστέρι. Καταλαμβάνει το σύνολο σχεδόν του οικοδομικού τετραγώνου 935 του Δήμου Περιστεριού που περικλείεται από τις οδούς Βέροιας, Βερβαίνων και Βόλου, και τη Λεωφ. Αθηνών. Το συγκρότημα στέγαζε τις κεντρικές εγκαταστάσεις της αμαξοποιίας ΒΙΑΜΑΞ για πολλές δεκαετίες του περασμένου αιώνα. H συνολική επιφάνεια οικοπέδου είναι 29.761 m2 και οι δομημένες επιφάνειες κύριων και βοηθητικών χώρων ξεπερνούν τις 46.000 m2. Έχει πλέον αποκτήσει χρήση γης Πολεοδομικού Κέντρου από το 2008, καλύπτοντας όλες τις δυνατές χρήσεις εντός του αστικού ιστού.
Ιστορικό flash back
Η ιστορία της ΒΙΑΜΑΞ είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα.
Ιδρύθηκε το 1956, από τον Μιχαήλ Κ. Φωστηρόπουλο αρχικά ως κατασκευάστρια αμαξωμάτων λεωφορείων και πολύ σύντομα εξελίχθηκε σε ηγέτιδα δύναμη της βιομηχανίας της ελληνικής αμαξοποιΐας. Από το 1960 άρχισε να παράγει ολοκληρωμένα λεωφορεία και πούλμαν.
Λειτούργησε έως το 1984, κατασκευάζοντας ολοκληρωμένα λεωφορεία, φορτηγά ψυγεία και τουριστικά πούλμαν, όπως τα R495, F580 και Ο303 με diesel κινητήρες Μercedes-Benz (η εταιρεία ήταν σε συνεργασία με τη μεγάλη αυτοκινητοβιομηχανία). Μεγάλες επιτυχίες ήταν τα οχήματα F530 και F580 και κατά δεύτερο λόγο τα R495 και R514.
Για τα «φτωχά» ελληνικά δεδομένα η επιχείρηση θεωρείτο πρότυπο, αφού εφάρμοζε εξελιγμένες διαδικασίες ποιοτικού ελέγχου, τεχνικής εκπαίδευσης του προσωπικού της, συνεχή έρευνα και ανάπτυξη νέων τεχνικών.
Ο «ρομποτικός αυτοματισμός εφαρμόστηκε στο εργοστάσιο της ελληνικής επιχείρησης πριν ακόμη εφαρμοστεί σε μεγάλα εργοστάσια της Δυτικής Γερμανίας, και εδώ στη Λεωφόρο Αθηνών η ΒΙΑΜΑΞ είχε ρομποτάκια που κολλούσαν τις βάσεις ανάμεσα στο πλαίσιο και το αμάξωμα!
Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’80 από τις πόρτες της ΒΙΑΜΑΞ εξήλθαν χιλιάδες πούλμαν, λεωφορεία, τρόλεϊ, απορριμματοφόρα, τρακτέρ, αλλά και σασί για λογαριασμό άλλων εταιρειών.
Το πιο αξιοσημείωτο είναι πως μεγάλο μερίδιο των προϊόντων της μονάδας παραγωγής λεωφορείων στην Αθήνα και της μονάδας παραγωγής φορτηγών ψυγείων στη Θεσσαλονίκη προοριζόταν για εξαγωγές σε χώρες της Αφρικής, Εγγύς και Μέσης Ανατολής ακόμα και στην Ελβετία!
Το άδοξο τέλος
Η ιστορία της ΒΙΑΜΑΞ όμως δεν έχει αίσιο τέλος. Το 1973 ξεσπά η πετρελαϊκή κρίση (Σ.Σ.: Για όσους δεν το γνωρίζουν η πετρελαϊκή κρίση του 1973 ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 1973, όταν τα μέλη του Οργανισμού Αραβικών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών και η Αίγυπτος, τη Συρία και η Τυνησία διακήρυξαν εμπάργκο πετρελαίου. Μέχρι το τέλος του εμπάργκο τον Μάρτιο του 1974, η τιμή του πετρελαίου είχε αυξηθεί από 3 δολάρια ΗΠΑ το βαρέλι σε σχεδόν 12.) και παράλληλα χάθηκαν οι αγορές της Μέσης Ανατολής. Αλλά δεν ήταν μόνο αυτό. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, βάσει νόμου επετράπη η αθρόα εισαγωγή μεταχειρισμένων λεωφορείων στην Ελλάδα και έτσι η ΒΙΑΜΑΞ δεν άντεξε τον ανταγωνισμό και σταμάτησε την παραγωγή στα μέσα της ίδιας δεκαετίας, το 1984. Όπως αναφέρουν οι πηγές, εκατοντάδες οικογένειες της δυτικής Αθήνας έμειναν χωρίς εργασία και βέβαια την κατιούσα ακολούθησαν πολλές βιοτεχνίες που εργάζονταν ως προμηθευτές στην εφοδιαστική αλυσίδα της ΒΙΑΜΑΞ.
Η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ δεν ήταν αμέτοχη στο γκρέμισμα της επιχείρησης, αφού υπέγραψε για τις κρατικές ανάγκες την εισαγωγή των Ikarus, ουγγρικής κατασκευής λεωφορείων, που κυκλοφορούσαν μολύνοντας τον αέρα της Αθήνας (ήταν από τα πιο ρυπογόνα λεωφορεία που έχουν περάσει από τη χώρα). Αλλά στον βωμό του κέρδους (ήταν πολύ φθηνότερα των ελληνικών),τα εισαγόμενα λεωφορεία προτιμήθηκαν χωρίς ενδοιασμούς, τι κι αν υπολείπονταν σε ποιότητα και αν ήταν ακατάλληλα περιβαλλοντικά;
Τη συγκυρία εκμεταλλεύτηκε η τουρκική εταιρεία Otomarsan, που έχοντας «ρευστό» πήρε το εργοστάσιο της ΒΙΑΜΑΞ , εκσυγχρόνισε το δικό της εργοστάσιο και συνεχίζει μέχρι σήμερα να παράγει μεγάλα οχήματα. Η ΒΙΑΜΑΞ συνέχισε για ένα μικρό διάστημα να κάνει εισαγωγές λεωφορείων (πιο συγκεκριμένα, επί κυβερνήσεως Κ. Μητσοτάκη των αστικών λεωφορείων DAF «Den Oudsten») μέχρι που εξαφανίστηκε τελείως από τον χάρτη της αυτοκινητοβιομηχανίας.
Σήμερα η εταιρεία ΒΙΑΜΑΞ παρέχει τα ακίνητά της (στο Περιστέρι, τη Θεσσαλονίκη και την Καλλιθέα) και τα οικόπεδα που βρίσκονται υπό την κατοχή της προς μίσθωση για κάθε ενδιαφερόμενο.
